Konfekcjonowanie detergentów
Każdy środek do prania stanowi kompozycję wielu składników odpowiednio dobieranych w procesie konfekcjonowania. Substancją podstawową jest środek powierzchniowo czynny.
Rozwój środków do prania można prześledzić, analizując zmieniający się ich skład. Do usuwania twardości wody wykorzystywano różnego rodzaju metody. Początkowo stosowano węglan sodu i krzemian sodu. Usuwanie twardości polegało na wytrąceniu jonów wapniowych i magnezowych. W 1907 roku wprowadzono na rynek Persil, pierwszy środek „samopiorący”. Produkt ten przez wiele lat był markowym produktem, zawierającym, oprócz węglanu i krzemianu sodu, środek wybielający — nadboran sodu.
Dalszym etapem w rozwoju środków do prania było wprowadzenie substancji o właściwościach kompleksujących jony wapnia i magnezu. Środkami kompleksującymi, tzn. wiążącymi jony wapnia i magnezu w trwałe związki kompleksowe, są polifosforany. Sprawdzonym i stosowanym przez dziesięciolecia środkiem był trójpolifosforan sodu. Oprócz wiązania jonów wapnia i magnezu, fosforany (polifosforany) wiążą także jony metali ciężkich, mają właściwości dyspergujące brud (rozpraszające brud w kąpieli piorącej) i niedopuszczające do powtórnego osadzania się brudu na tkaninie. Chronią także tkaninę przed mineralizacją włókien, a więc wytrącaniem się na niej soli nieorganicznych. Podwyższają przy tym zdolności piorące środków powierzchniowo czynnych. Spełniają więc szczególnie ważną rolę w kompozycji środka piorącego. Związki spełniające te zadania nazywa się wypełniaczami aktywnymi, które są obecnie traktowane jako najważniejszy element kompozycji środków do prania. Redukcja wypełniaczy aktywnych w środkach do prania lub niewłaściwy ich dobór powoduje obniżenie zdolności piorących, usztywnienie i zaszarzenie bielizny oraz osadzanie się osadów na elementach maszyn pralniczych. Jakość i ilość wypełniacza aktywnego oddziałuje więc na efektywność środków powierzchniowo czynnych, a także enzymów i efekt wybielania.
Dalszy rozwój środków do prania był związany z pracami dotyczącymi wprowadzania i poprawy skuteczności działania środków wybielających, enzymów oraz innych dodatków. Względy ekologiczne spowodowały dodatkowo konieczność zredukowania ilości stosowanych fosforanów. Użycie fosforanów krytykowano za narastającą eutrofizację wód stojących i wolno płynących wód powierzchniowych. Eutrofizacja polega na wzroście substancji pokarmowych w wodnych zbiornikach stojących, prowadzącym do nadmiernego rozwoju fauny i flory, a w konsekwencji do wypłycania się zbiorników i następnie przejścia w torfowiska. W USA, Europie Zachodniej i Japonii wydano przepisy ustawowe lub zawarto dobrowolne porozumienia w celu znacznej redukcji lub zakazu użycia fosforanów. Momentem przełomowym było odkrycie tzw. zeolitu A (sodowy krzemian glinu), co zapoczątkowało produkcję bezfosforanowych, a więc ekologicznych proszków do prania.
Skład chemiczny środka do prania musi uwzględniać rodzaj tkaniny, dla której środek ten jest przeznaczony.
W przypadku włókien celulozowych (bawełna, len, celulozowe włókna sztuczne) jest wskazany zasadowy odczyn kąpieli piorącej, środowisko to bowiem korzystnie wpływa na jakość tych włókien, natomiast w środowisku kwaśnym włókna te niszczeją.
Sytuacja odwrotna występuje w przypadku włókien białkowych (wełny, jedwabie naturalne, białkowe włókna sztuczne), które w środowisku zasadowym, zwłaszcza w podwyższonej temperaturze, podlegają rozkładowi, natomiast są odporne na działanie słabych kwasów, pod warunkiem, że nie działają one w podwyższonej temperaturze.
Wynika stąd, że środki do prania włókien celulozowych powinny tworzyć kąpiele piorące o odczynie zasadowym, przy czym mogą to być środki działające efektywnie nawet w wyższych temperaturach. Środki do prania włókien białkowych powinny skutecznie działać w niskich temperaturach oraz tworzyć kąpiele piorące o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Z przeznaczeniem środka do prania wiąże się zatem dobór środka powierzchniowo czynnego ze względu na odczyn oraz temperaturę, przy których osiąga maksymalną zdolność piorącą.
Przy doborze kompozycji środka do prania należy uwzględniać także aspekty ekonomiczne. Coraz częściej preferuje się środki, które funkcjonują efektywnie w niskich temperaturach, co wiąże się z oszczędnością energii elektrycznej podczas prania.
Głównymi cechami współczesnych środków do prania są: wysoka efektywność, pielęgnowanie i ochrona pranych tkanin oraz zgodność całej kompozycji ze środowiskiem naturalnym. Głównymi komponentami nowoczesnych środków są substancje powierzchniowo czynne, kombinacje wypełniaczy aktywnych i systemy bielenia tkanin. Kombinacje tych głównych składników są wspierane w swojej aktywności piorącej przez niewielkie ilości różnorodnych dodatków, takich jak: enzymy, wybielacze optyczne, stabilizatory i inne.
Konfekcjonowanie detergentów, stosowanych jako środki do mycia, polega na stworzeniu kompozycji nieszkodliwego dla człowieka, niedrażniącego skóry i łagodnie działającego środka powierzchniowo czynnego z substancjami przetłuszczającymi, nawilżającymi i pielęgnującymi skórę.
