Wpływ stosowanych surowców na właściwości mydeł.
Surowcami tłuszczowymi, które znalazły największe zastosowanie w przemyśle mydlarskim są tłuszcze zwierzęce, takie jak: łój bydlęcy, smalec wieprzowy, tłuszcz koński, tłuszcz kostny. Surowce te charakteryzują się głównie obecnością nasyconych łańcuchów węglowodorowych. Do produkcji mydeł stosuje się także tłuszcze roślinne, takie jak olej: kokosowy, palmowy, z ziaren palmowych, z oliwek, rzepakowy, słonecznikowy, sezamowy, sojowy, bawełniany, lniany. Do wyrobu mydeł wykorzystuje się również trany i oleje rybie.
A Mydła sporządzone z surowców tłuszczowych, zawierających długie łańcuchy węglowodorowe są twarde, trudniej rozpuszczają się, dają niezbyt obfitą, drobnoziarnistą trwałą pianę, wykazują dużą zdolność piorącą w wyższych temperaturach i przy większej alkaliczności kąpieli piorącej.
Mydła z surowców tłuszczowych, zawierających krótsze łańcuchy, mimo bardzo dobrej pienistości, wykazują słabsze działanie piorące, lepiej działają w temperaturach niższych i w mniej alkalicznych roztworach.
Mydła z nienasyconymi łańcuchami węglowodorowymi mają konsystencję bardziej miękką, łatwiej rozmakają i wypłukują się z pranych tkanin, wykazują przy tym skłonność do jełczenia połączonego z powstawaniem ciemnych plam i przykrej woni.
Mydła sodowe są mydłami twardymi, natomiast mydła potasowe otrzymane z tych samych surowców tłuszczowych są miękkie i maziste.
Jednym z najcenniejszych surowców jest łój bydlęcy. Sporządzone z niego mydła sodowe są twarde, kruche, odporne na jełczenie, trudno rozpuszczalne w zimnej wodzie, słabo się pienią, lecz dają bardzo trwałą pianę. Zdolność piorąca tych mydeł jest bardzo duża, zwłaszcza w wyższych temperaturach.
Mydła sodowe, w skład których wchodzi smalec wieprzowy, są dość twarde, mają tendencję do rozmakania w wodzie, dają średnio obfitą pianę o dużej trwałości. Zdolność piorąca tych mydeł jest bardzo duża.
Tłuszcz koński i tłuszcz kostny (otrzymywany przez ekstrakcję kości) dają mydła o właściwościach podobnych do mydeł ze smalcu wieprzowego, lecz ciemniejsze.
Olej kokosowy uzyskuje się z jąder orzecha palmy kokosowej. Mydła otrzymywane z tego oleju są bardzo twarde, kruche, dobrze rozpuszczają się w wodzie, nie mają tendencji do rozmakania, są dość odporne na twardą wodę i na jełczenie. Dają bardzo obfitą pianę, lecz o dużych bańkach i nietrwałą. Mydła te dobrze piorą wełnę, nawet na zimno, słabo zaś bawełnę — nawet na gorąco. Są mało wydajne w praniu. Przy częstym stosowaniu działają drażniąco na naskórek.
Olej palmowy otrzymuje się z miąższu owoców palmy olejowej. Daje on mydła o właściwościach bardzo zbliżonych do mydeł ze smalcu wieprzowego.
Olej z ziaren palmowych otrzymuje się z nasion palmy olejowej. Mydła sodowe otrzymane z tego oleju mają właściwości niemal identyczne z mydłami z oleju kokosowego.
Olej z oliwek jest wytłaczany z owoców drzewa oliwkowego. Mydła sodowe otrzymane z niego są miękkie, lecz w miarę wysychania znacznie twardnieją. Mają dużą skłonność do rozmakania, dają obfitą, drobną i trwałą pianę. Odznaczają się bardzo dużą zdolnością piorącą i łatwością wypłukiwania.
Olej rzepakowy daje mydła sodowe dość miękkie, trudno rozpuszczalne, ze skłonnością do rozmakania, o bardzo małej zdolności pienienia się i usuwania brudu. Mydła potasowe z tego oleju są maziste, lecz mają korzystniejsze właściwości użytkowe niż mydła sodowe.
Oleje: słonecznikowy, sezamowy, sojowy i bawełniany dają mydła miękkie o dużej skłonności do jełczenia, tworzące dość obfitą pianę i mające dobre właściwości piorące.
Olej lniany tworzy mydła o podobnych właściwościach do mydeł z oleju słonecznikowego, lecz z jeszcze większą skłonnością do jełczenia i o dużej przejrzystości.
Trany i oleje rybie mają przykry zapach, który przyjmują wytwarzane z nich mydła. Jeśli surowce te podda się uwodornieniu, wówczas wytwarzane z nich mydła charakteryzują się słabą pienistością, dobrą zdolnością piorącą i zróżnicowaną, w zależności od stopnia uwodornienia, twardością.
Przemysł mydlarski wykazuje większe zapotrzebowanie na tłuszcze stałe, niż na tłuszcze płynne. Tłuszcze stałe są surowcem coraz trudniej dostępnym, a ich ilość nie zaspokaja istniejących potrzeb, stąd większą część olejów i tranów poddaje się procesowi utwardzania. Proces utwardzania, czyli uwodornienia tłuszczów, polega na przyłączeniu wodoru do nienasyconych wiązań w łańcuchach węglowodorowych. Powoduje to zmiany właściwości tłuszczu, a przede wszystkim podwyższa temperaturę jego topnienia. Zaletą tego procesu jest zanik przykrego zapachu tranów i olejów rybich. Jako surowce do produkcji mydeł wykorzystuje się również w niewielkim zakresie syntezowane sztucznie kwasy tłuszczowe.
Jednym z surowców pomocniczych, stosowanych w procesie wytwarzania mydła, jest kalafonia, będąca głównie mieszaniną tzw. kwasów żywicznych. Otrzymuje się ją z żywicy drzew iglastych po oddestylowaniu terpentyny. Jako surowiec kwasowy ulega zmydleniu, tworząc mydła kalafoniowe (żywiczne). Mydła z kalafonii są miękkie, dobrze rozpuszczalne w wodzie, dobrze się pienią, lecz mają małą zdolność piorącą. Mydeł tych nie wykorzystuje się bezpośrednio, natomiast kalafonię dodaje się do osnowy tłuszczowej mydeł twardych w celu poprawienia ich plastyczności, zdolności pienienia się i odporności na jełczenie.
Cennym surowcem wykorzystywanym do produkcji mydeł jest olej talowy. Jest on produktem ubocznym powstającym przy produkcji celulozy. Zawiera duże ilości kwasów tłuszczowych i żywicznych. Mydła z oleju talowego mają konsystencję mazistą, dobrą pienistość i zdolność usuwania zanieczyszczeń, szczególnie tłustych. Mydła te stosuje się najczęściej jako dodatek do mydeł twardych.
Do produkcji mydeł wykorzystuje się także kwasy naftenowe. Są one składnikami ropy naftowej, mają chemiczną budowę typową dla kwasów organicznych. Produkty zmydlania kwasów naftenowych dają mydła miękkie, łatwo rozpuszczalne, tworzące obfitą i nietrwałą pianę, o małej zdolności piorącej. Ich przykry zapach sprawia, że wykorzystanie kwasów naftenowych do wyrobu mydeł jest niewielkie i ogranicza się głównie do stosowania ich jako dodatku do osnowy przy produkcji mydeł niższych gatunków.
